Non monogamie of monogamie – kies maar

Non monogamie of monogamie …  Voor de oplettende lezer: ik heb bewust non monogamie vooraan gezet. Juist om je hersenen mee te nemen in het idee van non monogamie als de standaard en monogamie als het alternatief. Voor veel mensen zal dit namelijk een ongebruikelijke gedachte zijn. Alleen als je met een open blik wilt kijken, dan is het juist heel slim dat je het eens op die manier bekijkt.

Non monogamie – wat is het?

Veel mensen hebben een verkeerd beeld van wat non monogaam is. Er zijn veel oordelen over mensen die non monogaam leven: ‘die doet het met iedereen’, ‘is niet te vertrouwen’, ‘ze pikken je partner in’, ‘ze zijn vies’, ‘ze hebben hechtingsproblemen’, ‘ze zijn onvolwassen’, ‘ze zijn seksverslaafd’, ‘uiteindelijk werkt het niet’, ‘non monogamie maakt de relatie kapot’, ‘dat is geen echte liefde’ etc. Wees maar gerust: het zijn fabels. Ja er zijn onder mensen die non monogaam zijn mensen die uit deze lijst één of meerdere vinkjes kunnen zetten. Alleen dat is bij mensen in een monogame relatie net zo. Dus, wat is non monogaam nu wel?

De meest populaire vorm van non monogamie is vreemdgaan

De meest populaire vorm van non monogamie is vreemdgaan. Ja, daar zit een stukje sarcasme in. Vreemdgaan is vaak zeer beschadigend. Alleen ik ben er van overtuigd dat als de samenleving niet zo doordrenkt was met vooroordelen over non monogamie er een een stuk minder zou worden vreemdgegaan. Het wil trouwens niet zeggen dat je in een non monogame relatie niet vreemd kunt gaan. In veel schijnbaar monogame relaties komt het voor dat iemand zonder consensus, openheid en eerlijkheid, met een ander dan de partner de grens overgaat. De grens overgaan wil soms zeggen dat iemand seks heeft met een ander – al dan niet virtueel –  of zoent met een ander of bijvoorbeeld hele intieme zaken met een ander bespreekt. Zaken die binnen de relatie als iets exclusiefs voor elkaar wordt gezien. Al deze dingen vallen onder vreemdgaan. Meer weten over hoe dit precies zit: lees dan ons artikel ‘Waarom vreemdgaan‘.

Naast vreemdgaan zijn er echter nog een heleboel andere vormen van non monogaam zijn: consensueel non monogaam zijn. Dat is dat je elkaar meer vrijheid geeft op het gebied van seksualiteit en/of intimiteit. Je kunt net zo ver of niet ver gaan wat betreft vrijheid op het gebied van seksualiteit en/of intimiteit als prettig is voor jou en je partner(s). Met de tijd kunnen ook dingen veranderen en kun je ‘terug of vooruit’. Het belangrijkste is dat je eerlijk je intentie communiceert en dat je met consensus volgt wat goed voelt voor jou en je partner(s).

Andere non monogame opties

Er zijn verschillende vormen van consensuele non monogamie. De verschillen zitten hem in ruimte voor seks met een ander, de ruimte voor intimiteit met een ander en de mate waarin men met elkaar de non monogamie deelt. Hieronder wat termen die versimpeld en eenvoudig weergeven wat er zoal mogelijk is:

Relatief hoge emotionele exclusiviteit

• Monogamisch: over het algemeen is men monogaam, maar heel soms is er een niet monogame uitspatting zoals bijvoorbeeld zoenen met iemand anders of dat je met de carnaval wel seks mag met een ander.
• Open relatie: je mag afspreken en seks hebben met iemand binnen de voorwaarden die je samen met je partner(s) afspreekt.*
• Swingen: stellen die swingen zijn elkaars levenspartner en seksuele partner en gaan daarnaast samen soms met een ander stel van partner ‘wisselen’. Er zijn swingers die erg seksgericht zijn, maar er zijn ook swingers die ook wat meer emotioneel verbinding willen. Swingers zijn veelal elkaars primaire partner.
• Polyfidelity: er is een romantische relatiestructuur met meerdere leden die allemaal als even belangrijk worden gezien. Seksuele en/of romantische activiteiten worden beperkt tot de leden van de groep. Een voorbeeld is dat drie mensen een relatie hebben samen met elkaar en dat daar niet zomaar iemand bij kan. Je zou kunnen zeggen dat ze samen monogaam zijn.

Er zijn ook open relatie vormen waar de emotionele exclusiviteit lager is. In dat geval gaat het vaak over onderstaande opties.

Lagere emotionele exclusiviteit

• Polyamorie: de basis bij polyamorie is dat je meerdere liefdesrelaties hebt.
• Het kan zijn dat er sprake is van een puur emotionele liefdesrelatie: aseksuele polyamorie. Hier worden intimiteiten gedeeld die normaalgesproken horen bij een partnerrelatie. Alleen is er geen sprake van seks. Afhankelijk van de behoeftes misschien wel een knuffel, een handje vasthouden etc. Bij wat meer van dit soort fysieke intimiteit kun je ook spreken van poly-intimates.
• Bij hiërarchische polyamorie zijn er meerdere liefdespartners waarmee men seks en intimiteit deelt, maar is er een zogenaamde primaire partner. De andere liefdesrelaties komen op een ‘lagere plek’.
• Onder non-hiërarchische polyamorie verstaat men een relatievorm met meerdere liefdespartners waarin iedereen even belangrijk is.
• Bij solo-polyamorie ben je zelf je primaire partner. Dat wil niet zeggen dat je verder geen duurzame liefdesrelaties aangaat, maar de basis ben je hier zelf. Veel mensen die zich onder deze noemer scharen wonen niet samen, hebben geen gezamenlijke bankrekening etc.
• Ten slotte is er ook nog de relatie anarchie. Hierbij gebruikt men geen stempels of vastgelegde hiërarchie om relaties van labels te voorzien. De enige basis is consensus.

Het gaat hier niet om zoveel woorden toe te voegen aan het pallet. Je hoeft het voor mij ook echt niet te onthouden  Het is enkel bedoeld om zichtbaar te maken wat er zoal mogelijk is aan relatievorm variatie. Daarbij zijn geliefden vrij om met of zonder bovenstaande ‘hokjes’ een eigen vorm te maken of te laten ontstaan die het beste op dat moment bij hen past. Soms heeft de ene partner een andere behoefte dan bijvoorbeeld de ander(en) wat betreft non monogamie.

Waarom monogamie?

Check het artikel over ‘Wat is monogaam?‘ en vraag je dan af ‘waarom monogamie?’. Uiteindelijk is het altijd zo dat je vooral moet doen wat voor jou werkt. Waarom monogamie? Wat zijn de voordelen:

• Er zijn niet snel mensen die hier een oordeel over hebben.
• Het werkt prima als je er beide gelukkig mee bent.
• Zo doe je ook wat mensen om je heen wellicht van je verwachten.
• Je hoeft niet te werken aan eventuele eigen belemmerende vooroordelen, angsten, denkbeelden, gedachten, emoties etc. met betrekking tot non monogamie.
• Bij jaloezie hoef je niet per se naar jezelf te kijken, het is immers je partner die iets doet dat niet mag.*Dit staat los van mensen die ziekelijk jaloers zijn.
• Je hebt een soort verzekering: je bent trouw aan de monogamie.
• Met plannen zoals een huis kopen, kinderen opvoeden etc. is het een stuk makkelijker.
• Het is vaak ook een onderdeel dat voelt als een soort financiële bescherming: dat je voor elkaar zorgt.
• Je kunt voor alles bij je partner terecht.
• Je hebt een structuur die je veiligheid biedt voor je gevoel.
• Voor wie echt eerlijk heeft onderzocht wat het beste werkt kan monogamie nog een ander voordeel bieden: het is voor jullie allebei de best passende vorm. En dit is voor veel mensen misschien ook wel het geval. Alleen of iedereen het echt heeft durven te onderzoeken…

Waarom non monogamie?

• Het kan je extra levensenergie geven.
• Je bent nu eenmaal polyamoreus.
• Zo ontdek je je eigen wellicht belemmerende denkbeelden en kun je kijken of het anders kan.
• Je kunt zo jezelf en je behoeftes meer volledig exploreren.
• Verschil in seksuele behoefte of een (andere) fetisj kun je hiermee vormgeven.
• Niet alles hoef je in één partner te zoeken.
• Je kunt zelf een vorm zoeken die jou de veiligheid geeft die je nodig hebt.
• Het kan bijdragen aan je persoonlijke ontwikkeling. Een non monogame relatie (consensueel) is niet voor watjes.
• Je hoeft wellicht niet meer terug te kijken op je leven met ‘had ik die leukerd toch maar een zoen gegeven…’.
• Misschien heb je juist zo wel die overvloed die je nu mist in een monogame relatie.
• Je hebt een uitdaging: je moet je gevoel van veiligheid misschien uit andere dingen gaan halen dan je gewend bent.
• Er is nu misschien niet één persoon die naar je omkijkt, maar twee of drie…
• De situatie laat je nadenken over wat je nu echt nodig hebt in een relatie.
• Voor wie echt eerlijk heeft onderzocht wat het beste werkt kan non monogamie nog een ander voordeel bieden: er is op dit moment een non monogame vorm die beter past dan de monogame relatie vorm.

Hoe is monogamie en non monogamie ontstaan?

Soms wordt gezegd dat monogamie een relatievorm is die door de omstandigheden is veroorzaakt. Voor veiligheid van bezit en voor de zorg voor elkaar. Het was een economisch huwelijk. Anderen wijzen de kerken aan die monogamie als ultieme vorm hebben voorgedragen. Tegenwoordig zijn nog steeds de meeste films ingesteld op monogamie als het leidende goede voorbeeld. Het punt is: mensen gaan vreemd sinds Sint-juttemis, ze hebben ook soms met medeweten van de ander een intieme/seksuele band met iemand anders. Er is niks nieuws onder de zon met monogamie en met non monogamie. Ook in het dierenrijk zijn er allerlei relatievormen. Van alle zoogdieren is 9 procent monogaam. Altijd al een willen weten welk dier het beste bij jouw relatievorm past? Hier zijn een aantal voorbeelden…

Liefdesleven van de dieren

Het mannetje van de soort prairie voles (woelmuis-achtige) blijft de rest van zijn leven bij het ‘eerste’ vrouwtje.

Eksterparen zijn monogaam en zijn in het leven samen druk met hun nest. Verbouwen, een nieuw nest maken, elke keer is er wel weer wat te doen.

Keizerspinguïns doen meestal aan seriële monogamie. Elk jaar weer een nieuwe partner.

De ooievaar is meer monogamisch. In principe is de ooievaar monogaam, maar als het vrouwtje te lang weg is dan kan het zijn dat hij even een andere dame in het nest laat. Wel zal het vrouwtje als deze terugkomt – en de dame is er nog – deze verjagen en haar plek weer opeisen.

Dwergpapegaaien zijn met z’n tweeën gelukkig of ze vormen met z’n drieën een polyfidelity. Alleen zijn is vaak wat lastiger, want een dwergpapegaai houdt over het algemeen van lekker veel aandacht.

De bonobo aapjes zijn polyamoreus. Hier gaat wel zo’n beetje op dat ze het zowat allemaal met elkaar doen. Alleen moeder en zoon hebben geen seks met elkaar. Seks is voor de bonobo aapjes niet alleen voor voortplanting, maar ook voor plezier, ontspanning en het maken van vriendschappen. Het is een hele vredelievende diersoort.

Dolfijnen hebben meerdere keren per dag seks en zijn niet monogaam. Het komt het dichtste in de buurt van non-hiërarchische polyamorie. Ze hebben seks met leden uit de groep/kudde. Soms vormen ze wel een tijdje een paar.

Vele Bladluizen hebben zelfs voor voortplanting niemand nodig. Zijn leven dan ook prima solo.

Ook het oordeel van de buitenwereld komt in het dierenrijk voor. Zwarte gieren dulden namelijk niet dat iemand vreemdgaat. Als dit toch gebeurd kan men represailles verwachten. En vergeet ook niet het Roodrugsalamander-mannetje. Als hij zijn partner verdenkt van vreemdgaan, gaat hij stalken en het vrouwtje lastigvallen.